Luis in de pels voor het doorprikken van beeldvorming

‘Een glashelder stuk dat de lezer raakt’, oordeelde de jury over de reportage van Jeroen van Bergeijk over wat er in Kijkduin (niet) gebeurde na het tumult over de komst van ongeveer honderd asielzoekers naar de badplaats in het najaar van 2023. Van Bergeijk won met zijn verhaal de Luis in de Pels, de Haagse mediaprijs voor politieke onderzoeksjournalistiek.
Van Bergeijk nam voor enkele weken zijn intrek in het Atlantic hotel, waarin ook de asielzoekers waren ondergebracht. Hij wilde weten hoe de dingen zouden verlopen na de hype, die ontstond na het nieuws over hun komst en werd versterkt door een bliksembezoek van PVV-leider Wilders aan Kijkduin. De bevindingen van Van Bergeijk waren ontnuchterend. Als hij aan het slot van zijn verblijf aan de voorzitter van de plaatselijke ondernemersvereniging vraagt of de asielzoekers overlast hebben veroorzaakt, antwoordt deze: ‘We horen ze niet, we zien ze niet’.
De jury noemde het eind van het verhaal even geruststellend als pijnlijk. ‘Het laat zien ‘hoe beeldvorming vaak met mensen aan de haal gaat. Ze worden besmet met angst, die gretig wordt verspreid door de belangrijkste man op het Binnenhof op dit moment’. De prijs, een sculptuur van beeldend kunstenaar Charlie Hendriksen, werd op 21 juni aan Van Bergeijk uitgereikt in een afgeladen Haagse Kunstkring.
Op dit toneel werden ook de twee andere jaarlijkse mediaprijzen uitgereikt, de algemene Haagse persprijs aan Jolina Haspels, journalist van AD Haagsche Courant, en ‘De Flaneur’ aan schrijfster Yvonne Keuls. Haspels kreeg de prijs, het door Loek Bos ontworpen beeldje De Mus, voor een verhaal over wat er in het leven van Jamel L. voorafging, voordat hij op een vroege zomerochtend in 2023 een caissière van een AH-filiaal in de Haagse binnenstad,de Roemeense Antoneta Gjokja, onverhoeds doodstak.
Volgens de jury legde Haspels in haar ‘voortreffelijke, goed geschreven reportage’ een reeks misstanden bloot. ‘Jamel L. terroriseerde op Curaçao zijn omgeving met een machete in de hand, was ontoerekeningsvatbaar verklaard en veroordeeld tot opname in een tbs-kliniek. Tot behandeling kwam het niet omdat ziekenhuizen, specialisten en overheden naar elkaar bleven wijzen zonder iets te doen. Jamel kon daardoor naar Nederland reizen met de fatale steekpartij als uiteindelijk gevolg’, aldus de jury,
De 92-jarige Keuls kreeg De Flaneur, een kunstwerk van Mari Hofman, voor een stuk dat zij voor NRC schreef over de discriminatie die zij als vrouw in haar werkzame leven ondervond. Het verhaal van Keuls was het sluitstuk van een serie over Grandes Dames in de kunst.

Hierin deed zij volgens de jury ‘op luchtige wijze verslag van de bittere werkelijkheid waarmee honderdduizenden vrouwen in Nederland kortgeleden moesten leven’. De rode draad in haar relaas was dat zij geacht werd haar werk gratis te doen, of het nu voor de NCRV of de Haagse Comedie was. Toen zij als schrijfster bij de Vereniging van letterkundigen een stipendium aanvroeg, was het antwoord: ‘Mevrouw, voor uw levensonderhoud moet u zich tot uw echtgenoot wenden’.

Het finale oordeel van de jury: ‘Een perfect geschreven verhaal met diepgang en betekenis. Zij verdient het om naast die andere Flaneur te staan’. De Flaneur, naar wie de prijs is vernoemd, was de naam waaronder Eduard Elias in de vorige eeuw columns, toen nog cursiefjes genoemd, schreef voor Het Vaderland. Op het Lange Voorhout staat een standbeeld van deze journalist.
De drie mediaprijzen werden dit jaar voor de tweede achtereenvolgend keer onder de vlag van de stichting Luis in de Pels toegekend. De stichting geeft financiële steun aan politieke onderzoeksjournalistiek in de regio Haaglanden met als doel het scherp houden van de lokale democratie. De onafhankelijke jury bestond uit Casper Postmaa (voorzitter), Ineke Bresser, Maaike Kraaijeveld, Christiaan Weijts en Bart Zuidervaart.